Terapeutyczne zastosowanie kannabinoidów

Kannabinoidy stosowane w leczeniu pozyskiwane są z suszonych kwiatów żeńskiej rośliny Cannabis sativa L, znanej również jako konopie lub marihuana. Konopie zawierają wiele substancji czynnych, głównie ∆9 – Tetrahydrocannabinol (THC) i kanabidiol (CBD). THC jest głównie odpowiedzialny za działanie konopi indyjskich, ale inne – takie jak CBD – mogą również wpływać na skuteczność terapeutyczną ziela. Skład chemiczny konopi determinuje ich właściwości terapeutyczne oraz potencjalne działania niepożądane. Produkty z konopi indyjskich wydawane przez apteki spełniają farmaceutyczne normy jakości i są przeznaczone wyłącznie do zastosowania leczniczego. 

Gatunek konopi siewnych Cannabis sativa  i indyjskich Cannabis Indica obejmuje wiele odmian i szczepów, uprawianych w różnych celach. Konopie są bardzo ściśle związane z historią człowieka od wieków, zaspakajając różnorodne potrzeby. Włókna konopi, nasiona, kwiaty i łodygi mają swój udział w najważniejszych wydarzeniach historycznych na całym świecie. Ponadto konopie zapewniają ulgę w chorobach milionów ludzi od 5000 lat.

Na przestrzeni ostatnich lat w wielu krajach świata obserwuje się znaczny wzrost stosowania konopi kwalifikowanych do celów medycznych (tzw. konopi medycznych lub medycznej marihuany) oraz istotny postęp w rozwoju badań naukowych nad tym surowcem.
W różnych odmianach konopi występuje ponad 400 czynnych związków o bardzo szerokim spektrum działania.

Najważniejsze substancje czynne, które odpowiadają za większość własności psychoaktywnych konopi indyjskich, to kannabinoidy.

Kannabinoidy są naturalnymi związkami chemicznymi występującymi w konopiach, które oddziałują na receptory kannabinoidowe w naszym organizmie. Przeważająca większość jest pozbawiona właściwości psychoaktywnych. W ostatnich latach stały się one przedmiotem badań świata naukowego ze względu na ich wpływ na funkcjonowanie układu endokannabinoidowego i właściwości prozdrowotne.

Po raz pierwszy kannabinoid został wyizolowany 1964 roku przez izraelskich naukowców. Przez lata badań zidentyfikowano ponad sto kannabinoidów, z których każdy wykazuje szereg właściwości prozdrowotnych. Wszystko dzięki temu, że kannabinoidy oddziałują z receptorami kannabinoidowymi (CB1 i CB2), które znajdują się na powierzchni komórek w naszym ciele i są elementem układu endokannabinoidowego. Układ ten występuje w organizmie każdego ssaka i odpowiada za regulację wielu istotnych procesów.

Dotychczas w roślinie konopi oznaczono ponad 100 naturalnych kannabinoidów.

W porównaniu z innymi aktywnymi terapeutycznie substancjami, kannabinoidy wyróżnia znaczne bezpieczeństwo. Do tej pory nie opublikowano doniesień naukowych dowodzących, że konsumpcja konopi medycznych, bez względu na ilość i siłę działania, doprowadziła do śmiertelnego zatrucia. Zgodnie z danymi Instytutu Medycyny (The Institute of Medicine, USA) skutki niepożądane leków na bazie konopi mieszczą się w zakresie efektów akceptowanych dla innych leków.

Najważniejsze pod względem właściwości farmakologicznych potwierdzonych badaniami naukowymi  kannabinoidy to:

• THC (Δ-9-tetrahydrocannabinol)
• CBD (cannabidiol)
• CBN (kannabinol)

Układ endokannabinoidowy (ang. endocannabinoid system – ECS) występuje w organizmie każdego człowieka. Odpowiada za regulacje procesów istotnych dla prawidłowego funkcjonowania. Najważniejszą funkcją ECS jest przystosowanie organizmu do szybko zmieniających się warunków środowiskowych. 

ECS składa się z:

• receptorów kannabinoidowych,
• endokannabinoidów,
• enzymów, które je rozkładają.

Receptory kannabinoidowe są to białka znajdujące się w błonie komórkowej, jedna ich część wystaje poza komórkę, a druga tkwi w jej wnętrzu (umożliwia to komunikację między komórkami). Wyróżniamy dwa główne receptory: receptor kannabinoidowy typu 1 – CB1 oraz typu 2 – CB2. Receptory CB1 są rozmieszczone przede wszystkim w mózgu, jednak występują również w narządach obwodowych np. w wątrobie, płucach czy mięśniach gładkich. Z kolei receptory CB2 występują głównie w tkankach i komórkach odpornościowych (np. na limfocytach bądź makrofagach).

Endokannabinoidy wpływają na przekazywanie informacji między synapsami regulując cały układ nerwowy. Wyróżniamy dwa główne kannabinoidy produkowane przez organizm: anandamid (AEA) i 2-arachidonoglicerol (2-AG).

Kiedy poziom wewnętrznych lub roślinnych kannabinoidów jest za wysoki, do akcji wkraczają enzymy, które je niszczą – FAAH (hydrolaza amidu kwasu tłuszczowego) oraz MAGL (lipaza monoacyloglicerolowa).

Podsumowując, układ endokannabinoidowy pełni wiele istotnych funkcji w organizmie. Każdy człowiek naturalnie produkuje związki podobne do tych wytwarzanych przez konopie. 

Dzięki szerokiemu zakresowi działania ECS jest istotnym układem jeżeli chodzi o nowe terapie, szczególnie te, które wykorzystują działanie kannabinoidów wewnętrznych jak i roślinnych.